Jabłko popkultury

Strona Główna Inspiracje Sylwetki Jabłko popkultury

Sylwetki

Stworzył markę, która osiągnęła rangę zjawiska popkulturowego. Nadgryzione jabłko – jeden z najbardziej rozpoznawalnych logotypów na świecie – stało się symbolem rewolucji technologicznej naszych czasów, a oznaczone nim przedmioty – obiektem pożądania milionów ludzi. Zrealizował amerykański sen – zbudował potężną fortunę zaczynając praktycznie od zera. Steven Jobs – dawny dyrektor generalny Apple'a – zmarł w środę, 5 października 2011 roku, po długiej walce z rakiem trzustki.

W czasie swojej trwającej ponad trzy dekady kariery Jobs osiągnął niewątpliwy sukces – zmienił sposób, w jaki ludzie na co dzień obcują z technologią, udowadniając, że najważniejsza nie jest technologia sama w sobie, ale jej połączenie z dobrym designem. Sam zresztą mówił, że jego filozofią jest próba tworzenia produktów będących połączeniem sztuki i technologii, estetyki i jakości: „W najbardziej powszechnym rozumieniu design oznacza powierzchowność. Dekorowanie wnętrz. To tkaniny, zasłony czy sofy. Dla mnie nie ma nic bardziej odległego od takiego podejścia. Design to podstawa twórczej aktywności człowieka, która prowadzi do wyrażania siebie w zewnętrznej formie produktów i usług. Kiedy jesteś stolarzem i budujesz piękną komodę, nie użyjesz zwykłej sklejki z jej tylnej strony, nawet, jeśli od frontu nikt tego nie zauważy. Ty będziesz wiedział, co jest z tyłu, więc użyjesz tam pięknego drewna. Żebyś mógł spać spokojnie, musisz zadbać o wartość estetyczną i jakość przedmiotów z każdej strony.”.

Steven Paul Jobs urodził się 24 lutego 1955 r. Nie znał swojego biologicznego ojca, wychował się w rodzinie adopcyjnej w Kalifornii. W 1976 r., w wieku zaledwie 21 lat, razem ze swoim przyjacielem Stevem Wozniakiem założył Apple Computer Inc. Pierwsza siedziba firmy mieściła się w garażu rodziny Jobsów. Wybór nazwy padł na Apple ponieważ Steven był fanem Beatlesów i podziwiał założoną przez grupę wytwórnię muzyczną – Apple Records.

Pierwszym produktem Apple'a był komputer Apple II (projekt: Jerry Manock), który ukazał się na rynku w 1977 r. jako stosunkowo tanie urządzenie zaprojektowane z myślą o masowym odbiorcy, a nie hobbystach. Takie podejście do produktów cechuje zresztą działalność firmy do dziś – nie są to gadżety na technologicznych 'freeków', ale dla zwykłych ludzi. Zaawansowana technologia ma być niemal niezauważalna, ukryta w eleganckim opakowaniu, a przy tym nie wymagająca skomplikowanej obsługi. Produkty Apple'a mają być tak proste, by można ich używać intuicyjnie, niemal bez instrukcji obsługi. Ich charakterystyczną cechą jest stonowana estetyka, wyważone proporcje i spójność. Żadna część nie wydaje się wtórnie dodana lub ukryta. Prosta forma i prosta obsługa to recepta Apple'a na dobry design. Człowiekiem, który stoi na jego straży jest Briton Jonathan Ive, starszy wiceprezes od spraw designu. Ścisła współpraca i doskonałe porozumienie między nim a Jobsem było niewątpliwie jednym ze źródeł sukcesów produktów Apple'a.

Od samego początku misją założonej przez Jobsa firmy była nie tylko demokratyzacja dostępu do nowoczesnej technologii i nadanie korzystaniu z niej bardziej osobistego wymiaru, ale także zapewnienie użytkownikom możliwości obcowania z pięknymi, dostarczającymi przyjemności przedmiotami. Realizując ją, przekształcił Apple'a w najbardziej wartościową firmę na świecie z rynkiem wartym 350 miliardów dolarów. Jak sam mówił, ludzie przeważnie nie wiedzą, czego chcą, dopóki się im tego nie pokaże. Kampanie reklamowe produktów Apple'a pokazywały im to w niezwykle sugestywny sposób, stawiając na tak zwany branding emocjonalny. To właśnie umiejętne odwołanie się do emocji użytkowników, by w ten sposób silniej związać ich z marką, jest kolejną przyczyną ogromnej popularności urządzeń z logotypem jabłka. Rozpoznawalny styl, forma i jakość produktów Apple'a stały się dla użytkowników sposobem na podkreślenie swojej tożsamości, światopoglądu i przynależności do pewnej grupy społecznej – zdecydowana większość użytkowników Maców uważa się za osoby bardziej kreatywne i niestandardowe od posiadaczy 'zwykłych' PeCetów.

Jedną z najważniejszych osób w historii Apple Industrial Design Group był niewątpliwie Hartmut Esslinger, założyciel niemieckiej firmy Frog Design (do 1982 r. Esslinger Design) uważanej za prekursora designu emocjonalnego. To właśnie on stworzył unikatowy język formalny, który stał się podstawą wizerunku firmy Jobsa na początku jej działalności. Za jego sprawą Apple zrezygnował z beżowego koloru produktów na rzecz złamanej bieli, wypuszczając na rynek całą serię urządzeń spod znaku 'Snow White'. Biel królowała w produktach Apple'a w latach 80., wyróżniając je na tle innych, 'standardowych' urządzeń. Jest w nich zresztą obecna do dziś, obok równie popularnej czerni.

O ile pierwszy produkt Apple'a przyniósł firmie ogromny sukces, kolejne komputery – Apple III i Lisa, które zadebiutowały w 1980 i 1983 roku okazały się porażką. Bessa nie trwała jednak długo, bo już wielofunkcyjny Macintosh (projekt: Jerry Manock i Terry Oyama) – zapowiadany w telewizji reklamą inspirowaną powieścią George'a Orwella '1984' – wyznaczył standardy dla projektowania nowoczesnego oprogramowania komputerowego. Jeden z pierwszych egzemplarzy Macintosha trafił do kolekcji wzornictwa Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

Kariera zawodowa Stevena Jobsa nie była niekończącym się pasmem sukcesów. Opowiadając o jego życiu, media jak mantrę powtarzały, że został wyrzucony z własnej firmy. Po 11 latach, w 1997 r., wrócił jednak z nową wizją, by wesprzeć rozwój walczącego o miejsce na rynku przedsiębiorstwa. Od tego momentu rozpoczął się najbardziej produktywny okres w jego karierze, kiedy z sukcesem wprowadził szereg produktów, takich jak słynące z minimalistycznego designu laptopy Apple, komputer iMac, program iTunes odtwarzający pliki audio i wideo czy w końcu takie hity jak iPod, iPhone i iPad, które zrewolucjonizowały przemysł elektroniczny i świat cyfrowych mediów. Powrót Jobsa otworzył nową erę także w designie produktów Apple'a – pojawiły się w nich miękkie, krzywe linie, intensywne, lśniące kolory, przezroczyste detale, aluminium i szkło.

iPod – odtwarzacz mp3 – pojawił się na rynku w październiku 2001 r., czyli tuż po tragedii World Trade Center. Wielka popularność sprawiła, że w niedługim czasie doczekał się kilku wariantów: classic, shuffle, nano i touch. Kolejną wielką sensację Jobs wywołał w 2007 r., kiedy to zaprezentował następną nowość Apple'a – iPhone'a. Mimo obaw o możliwość podbicia przez Apple rynku telefonów komórkowych, iPhone okazał się wielkim sukcesem – do grudnia ubiegłego sprzedano 92 miliony tych telefonów. Jobs osobiście brał udział w jego projektowaniu i to on podjął decyzję o zastąpieniu w iPhonie plastikowego ekranu szklanym. Podobnym sukcesem okazał się tablet iPad – urządzenie z dotykowym wyświetlaczem służące do czytania, przeglądania internetu, wysyłania i odbierania e-maili, słuchania muzyki i grania – który pojawił się na rynku w styczniu 2010 r., a więc w czasie apogeum kryzysu gospodarczego w Stanach Zjednoczonych.

Steven Jobs był nie tylko jedną z najbardziej wpływowych postaci w świecie biznesu, technologii oraz branży komputerowej i związanego z nią designu, ale także architektury. Współpracował z najbardziej uznanymi biurami projektowymi. Koncepcję dla sieci sklepów Apple'a na całym świecie stworzyła jedna z najbardziej cenionych firm architektonicznych w Stanach Zjednoczonych – Bolin Cywinski Jackson. Charakterystyczną cechą tych projektów było nowatorskie zastosowanie jednego z najbardziej popularnych w architekturze materiałów – szkła. Podobnie bowiem jak w przypadku produktów, których innowacyjność w dużej mierze związana była z metodami produkcji (aluminiowy Macbook Unibody), tak i w architekturze Apple dążył do wyznaczania nowych standardów. Świetnymi przykładami są tu szklana klatka schodowa opatentowana w 2002 r. przez Steve'a Jobsa czy krzywoliniowe szklane panele zastosowane w sklepie Apple'a w Szanghaju, które są jednymi z największych, jakie do tej pory wyprodukowano na świecie. Także w modernizowanym sklepie przy 5^th Avenue w Nowym Jorku pojawić się mają potężne, szklane tafle.

Najlepszym przykładem dążenia do przekraczania architektonicznych granic jest jednak nowy kampus Apple'a, który ma powstać w Cupertino w Kalifornii. Nad jego projektem pracuje biuro Foster + Partners. Charakterystyczny budynek, który stanie w pobliżu obecnej głównej siedziby firmy będzie miał formę okręgu. Znajdą się w nim biura, centrum badawcze, laboratoria, sala audytoryjna i zakładowy klub fitness, a wnętrze pierścienia wypełni park. Projekt Normana Fostera łączy w sobie nowatorski design i zaawansowane strategie ekologiczne: olbrzymie tafle giętego szkła, nowy sposób planowania przestrzeni biurowej oraz zminimalizowanie szkodliwego wpływu na otoczenie min. dzięki wprowadzeniu dużej ilości terenów zielonych. Obiekt, którego otwarcie zaplanowano na 2015 r., będzie architektonicznym dziedzictwem Steve'a Jobsa. On sam, prezentując projekt, mówił o nim: „Budynek ma formę okręgu, więc w każdym miejscu jest krzywoliniowy. Nie ma w nim prostych tafli szkła, wszystko jest wygięte. Jak wiadomo, nie jest to najtańszy i najłatwiejszy sposób budowania, ale wykorzystaliśmy nasze dotychczasowe doświadczenie w tworzeniu budynków handlowych i wiemy, jak produkować największe szklane panele na świecie”.

Ci, którzy znali Stevena Jobsa, zgodnie twierdzą, że był on kimś więcej, niż dyrektorem, biznesmenem, projektantem czy technologiem. Był artystą. Człowiekiem, którego wizja wskazała nowy, bardziej osobisty sposób korzystania z Internetu, słuchania muzyki, oglądania telewizji i filmów, a nawet czytania książek. Za jego sprawą przedmioty ze znaczkiem 'nadgryzionego jabłka' stały się nie tylko symbolem postępu w dziedzinie technologii, ale wręcz stylem życia milionów ludzi na całym świecie. Nową ikoną popkultury. Dlatego, mimo że w 2009 r. z powodów zdrowotnych Jobs ostatecznie zrezygnował z funkcji dyrektora generalnego Apple'a, przekazując ją Timowi Cookowi, jego śmierć z pewnością będzie dla firmy poważnym ciosem.

Fot: dezeen.com, telegraph.co.uk